Basiskennis Bouwkunde: Dakramen

Basiskennis Bouwkunde, lees je hier in over de verschillende soorten dakramen en de inbouw ervan 

Omschrijving

Dakramen zijn in het hellende dakvlak opgenomen liggende ramen. In gesloten toestand komt de helling van het glasoppervlak overeen met de helling van het dakvlak.

De verschillen tussen de gebruikelijke typen hebben vooral betrekking op de wijze van afhangen van het beweegbare gedeelte en mogelijkheden van bewegen (openen) van dit gedeelte.

Meteen een product vinden? >> Dakramen op NBD-Online     

Referentienummers


Samenstelling

Systeemopbouw van dakramen

De meest gangbare typen dakramen zijn:

  • Tuimelraam: raam, waarvan het bovenste gedeelte naar binnen draait en het onderste gedeelte naar buiten; met draaipunten in het midden of boven het midden in de zijstijlen;
  • Uitzettuimelraam: tuimelraam, dat draaibaar in een "half uitzetraam" is gemonteerd en de bewegingsrichtingen van deze twee typen in zich verenigt;
  • Schuifraam: dakraam met geleider waarin het schuifraam horizontaal naar links of rechts over de dakhuid kan worden geschoven;
  • Uitzetelement: dakramen met een uitzetelement zijn als vluchtvenster of als deur te gebruiken voor toegang tot het dak;
  • Kiep- en draaikiep-dakramen: op de Belgische markt zijn deze typen verkrijgbaar.

Elementopbouw van dakramen

  • Dakramen bestaan uit een beweegbaar lichtdoorlatend gedeelte van glas (dubbel of triple) of kunststof, al dan niet gevat in een houten of kunststof raam;
  • Het geheel is beweegbaar gemonteerd in een houten of kunststof kozijn (ombouw);
  • Voor aansluiting op de dakbedekking wordt gebruik gemaakt van gootstukken;
  • De gootstukken zijn voorgevormde elementen (panaansluiting en regenwaterafvoer);
  • Het gootstuk ter plaatse van de onderdorpel kan vervangen zijn door of voorzien zijn van een loodslabbe of een flexibele kunststofslabbe. Het dakraam is aan boven- en onderzijde en aan de langszijden beschermd door geprofileerde afdeklijsten van aluminium of kunststof;
  • De afdichting tussen raam en ombouw geschiedt veelal d.m.v. elastische afdichtingsprofielen of borstelstroken;
  • Tuimelramen zijn draaibaar gemonteerd in of boven het midden in de zijstijlen door middel van remspeunen. De remmende werking van de speunen kan ingesteld worden. Tuimelramen zijn, afhankelijk van het fabrikaat, maximaal draaibaar zodat schoonmaken van de buitenzijde mogelijk is. De sluiting bestaat uit een twee- of vierpunts ingebouwde spagnoletsluiting. Sommige spagnoletsluitingen hebben een voorziening, waarmee het raam in kier- of schoonmaakstand of in elke gewenste stand vergrendeld kan worden. De tuimelramen zijn meestal aan de bovenzijde voorzien van een afsluitbare horizontale ventilatiestrook.
  • Uitzettuimelramen bestaan uit een tuimelraam, dat draaibaar in een "half uitzetraam" is gemonteerd. Ventilatie en sluiting als bij tuimelramen.

Materiaal van dakramen

Dakramen zijn vaak vervaardigd van grenenhout of PVC kunststof. Ook komen ramen van houten kern met een polyurethaan laag voor.
De buitenbekleding bij zowel houten ramen als kunststof ramen is van onderhoudsvrij aluminium. De gootstukken zijn van aluminium, titaanzink of koper en aluminiumslabbe, loodslabbe of plaat.

Oppervlaktebehandeling van dakramen

Dakramen van hout zijn geïmpregneerd of geconserveerd met een houtverduurzamingsmiddel. De aluminium buitenbekleding is gemoffeld of gelakt (polyester laklaag).

Toebehoren bij dakramen

Ten behoeve van dakramen zijn gootverlengstukken leverbaar. Deze stukken worden aangesloten op de verholen goten en lopen onder de pannen door tot in de dakgoot.

Hulpstukken voor dakramen

Fabrikanten van dakramen leveren koppelstukken voor het koppelen van gootstukken van naast of boven elkaar gelegen ramen.

Accessoires bij dakramen

De voor dakramen in de handel of via de fabrikant verkrijgbare accessoires zijn:

  • Zonweringsvoorzieningen (vaak ook elektrisch bedienbaar): jaloezieën, rolgordijnen, rolgordijnen met zijgeleiding, verduisteringsrolgordijnen, geplisseerde gordijnen, buitenzonweringen, rolluiken;
  • Ventilatiekleppen met luchtfilters;
  • Afstandsbediening: bedieningsstokken, -koorden en elektrische bediening;
  • Insectenhorren;
  • Kindersloten;
  • Drievoudige beglazing, zonwerende beglazing;
  • Interieurafwerking.

Vorm en afmeting

Vorm van dakramen

Dakramen zijn vierkant of rechthoekig (staand of liggend) van vorm.

Afmetingen van dakramen

Dakramen worden geleverd in universele dakraamuitvoeringen, geschikt voor geschubde of vlakke dakbedekkingen. Afmetingen (dagmaat) variëren van (h) 540/550 tot 2.550 mm x (b) 600 tot 1.340 mm. Bij de fabrikanten/leveranciers van dakramen zijn uitgebreide lijsten verkrijgbaar van de verkrijgbare typen en de daarbij behorende uitwendige afmetingen en dagmaten.

>> Vind leveranciers van dakramen op NBD-Online

Gewicht van dakramen

Het gewicht van dakramen is sterk afhankelijk van het toegepaste materiaal en de beglazing.

Uiterlijk van dakramen

Oppervlaktestructuur

Het buitenoppervlak van dakramen is in het algemeen glad afgewerkt ter voorkoming van vuilaanhechting. Deze gladde afwerking is verkregen door een oppervlaktebehandeling of door (aluminium) deklijsten.

Kleur

Het buitenoppervlak van dakramen is meestal afgewerkt in een donkere kleur (grijs, zwart of bruin). De binnenzijde van dakkapellen is vaak wit, voor een hogere lichtopbrengst.

Glans

Ter voorkoming van hinderlijke reflecties zijn dakramen mat afgewerkt.


Prestaties

Mechanische eigenschappen van dakramen

Productsterkte

Voor dakramen kan een klasse-indeling gemaakt worden volgens de voor hellende vlakken herleide eisen van de NEN 3661. Deze norm geeft eisen en een daaruitvolgende klasse-indeling t.a.v. stijfheid, sterkte, luchtdoorlatendheid en waterdichtheid voor gevelvullingen.

Ook worden dakramen wel beproefd volgens eisen van het Institut für Fenstertechnik e.V., Rosenheim.

Vuur, explosie bij dakramen

Brandbaarheid

Dakramen en dakkapellen van kunststof en hout zijn brandbaar in de zin van NEN 6064.

Brandwerendheid

In NEN 6063 wordt een methode beschreven waarmee kan worden bepaald of een dakraam al dan niet als brandgevaarlijk moet worden beschouwd, bij blootstelling aan vliegvuur en een beperkte warmtestralingsintensiteit.

Thermisch eigenschappen van dakramen

Geleiding

Afhankelijk van de toepassing is het van belang de warmtedoorgangscoëfficiënt (U) als criterium te laten gelden bij de keuze van dakramen om aan de EPC-eisen te voldoen.

De warmtedoorgangscoëfficiënt (U) van dakramen ligt tussen 0,80-1,3 W/(m2·K).

Optische eigenschappen van dakramen

Kleurechtheid

Ingekleurde kunststofprofielen (bijvoorbeeld gootstukken) en in kleur geanodiseerde aluminiumprofielen (bijvoorbeeld afdeklijsten) vertonen onder invloed van UV-stralen een teruggang in kleur en glans. Bij houten dakramen die zijn behandeld met kleurloze of bijna kleurloze middelen, zullen na verloop van tijd kleurveranderingen optreden.

Reflectievermogen

Omdat dakramen meer naar het zenit zijn gericht, hebben zij een hogere lichtopbrengst (dus ook hogere zonnewarmtebelasting), dan verticaal  geplaatste ramen. Vooral bij grote of meerdere ramen in dakvlakken, die op het zuiden zijn gericht, zal de temperatuur in de ruimte onder het dak aanzienlijk kunnen oplopen (broeikaseffect).

Op bestelling leveren fabrikanten ten behoeve van bovenbeschreven situaties dakramen met zonwerende beglazing (warmtereflecterend en/of -absorberend), rolgordijnen en lamellenzonwering voor zowel binnen- als buitentoepassing.

Akoestische eigenschappen van dakramen

De geluidsisolatie Rw van dakramen die het meest genoemd wordt door fabrikanten ligt tussen 34 en 42 dB. Er zijn typen in de markt die een extra geluidwering van 7 dB meer geven tegen regengeluid.


Toepassing

Functionele bruikbaarheid van dakramen

Dakramen worden vaak toegepast voor daglichtvoorziening en ventilatie van direct onder het dak gelegen ruimten.

Ten aanzien van de dakramen staan hieronder enkele criteria vermeld:

  • Lichtopbrengst: de netto lichtopbrengst van een dakraam is groter dan die van een dakkapel met een even groot lichtdoorlatend oppervlak;
  • Ruimtevergrotend: bij toepassing van een dakkapel zal de begaanbare vloeroppervlakte van de zolderruimte vergroot worden. Dakramen geven alleen een visuele ruimtevergroting;
  • Visueel contact: indien visueel contact met buiten gewenst is, zal de toepassing van een dakkapel een betere oplossing bieden dan een dakraam.

Een product vinden? >> Dakramen op NBD-Online     

Alternatieve toepassingen van dakramen

In hetzelfde stramien als het dakraam is het ook mogelijk om zonnepanelen op het hellende dak op te nemen. Zo slaat u twee vliegen in één klap.

Voorschriften en ontwerpdetails van dakramen

Lees alles over de de eisen voor dakramen volgens NEN 3661, de eisen en de formule voor daglichtberekening volgens NEN-EN 17037, vergunningen en ontwerpdetails in het thema-artikel Daglicht via het dak: voorschriften en ontwerpdetails.


Verwerking en montage

Transport van dakramen

Het transport dient vlak ondersteund of verticaal op de hoogkant te geschieden. Het transport geschiedt meestal door de fabrikant of expediteur. Dakramen zijn per stuk, geheel gemonteerd (behalve gootstukken) verpakt in kartonnen dozen en/of beschermende kunststof hoekstukken met krimpfolie.

Voorbereiding voor dakramen

Voor het dakraam moet de benodigde daksparing gemaakt worden en indien van toepassing een raveelconstructie aangebracht worden.

Montage van dakramen

De montage geschiedt door de afnemer.

Dakramen worden volgens bijgeleverde inbouwtekening gemonteerd.

Afwerking van dakramen

Dakramen worden meestal geleverd met een binnenbak, zodat een afwerking niet vereist is.

Montagetijd van dakramen

Een dakraam kan, inclusief binnenafwerking, binnen één dag geplaatst worden (ook in bestaande bouw).

Keuring van dakramen

Direct bij de aflevering van de producten op de bouwplaats moeten deze op breuk, beschadiging etc. gecontroleerd worden.

Veiligheid van dakramen

Bij felle wind en kans op harde windstoten, is het aan te bevelen geen grote elementen op het dak te verplaatsen.


Onderhoud

Bediening van dakramen

De meeste dakramen kunnen d.m.v. een sluitinghefboom veelal in geopende stand in een aantal standen of in alle standen (stormvast) gefixeerd worden. Bovendien beschikken deze ramen vaak over een kierstand (ventilatie) die inbraakveilig is. Het is ook mogelijk om dakramen buiten handbereik op grotere hoogte te plaatsen en deze met een afstandsbediening elektronisch te bedienen.

Onderhoud van dakramen

Het onderhoud van ramen zal zich beperken tot een periodieke (1x per jaar) smeerbeurt van de scharnieren, remspeunen, etc.

Schoonmaken: de periodieke wasbeurt van de beglazing zal, afhankelijk van de bewegingsrichting, al dan niet gemakkelijk zijn. Tuimelramen, die 180° draaibaar zijn, zullen eenvoudiger schoon te maken zijn dan b.v. uitzetramen. Voor laatstgenoemde ramen wordt door een fabrikant een hulpmiddel (zeembeugel) op de markt gebracht.

Veiligheid van dakramen

De meeste dakramen zijn voorzien van "kinderveilige" en inbraakveilige sluitingen.


Economische factoren

Prijzen van dakramen

Bij leveranciers van dakramen zijn prijsoverzichten op te vragen of te downloaden.

Technische service bij dakramen

De technische service van de fabrikant of importeur kan één of meer van de hieronder genoemde punten bevatten:

  • In ontwerpstadium verstrekken van standaard inbouwtekeningen en adviezen;
  • Lichttechnische adviezen en berekeningen.

Referenties

Geraadpleegde literatuur

Voornoemde normen, uitvoeringsvoorschriften en wenken

Productinformatie van leveranciers

Normen

NEN 1068

Thermische isolatie van gebouwen – Rekenmethoden

NEN 1087

Ventilatie van gebouwen - Bepalingsmethoden voor nieuwbouw

NEN-EN 17037Daglicht in gebouwen

NEN-EN 12600

Glas voor gebouwen - Slingerproef - Stootbelastingproef en classificatie voor vlakglas

NEN 3660

Gevelvullingen - Luchtdoorlatendheid, stijfheid en sterkte – Beproevingsmethoden

NEN 3661

Gevelvullingen - Luchtdoorlatendheid, waterdichtheid, stijfheid en sterkte – Eisen

NEN 6063

Bepaling van het brandgevaarlijk zijn van daken

NEN 6701

Technische grondslagen voor bouwconstructies - TGB 1990 - Namen en symbolen voor grootheden

NEN-EN 1990

Eurocode 0: Grondslagen van het constructief ontwerp – met nationale bijlage

Voorschriften en wenken

Bouwbesluit

NPR 1088 Ventilatie van woningen en woongebouwen - Aanwijzingen voor en voorbeelden van de uitvoering van ventilatievoorzieningen

NVVK P no. 61   Aanwijzingen voor het veilig werken op daken



Schuifdakramen

Met een dakraam komt er al veel licht en lucht op plekken, die daarvoor nog in het donker gehuld werden.