Basiskennis Bouwkunde: Trappen, algemeen

Referentienummers

• Trappen
• (24) Trappen, hellingen
• 32.00 trappen en balustraden, 32.31 vaste trappen
• Betontrap, Houten trap, Stalen trap, Glazen trap

Samenstelling

Systeemopbouw van trappen

Onderscheid op trapvormen:

Steektrap

Een steektrap is een rechte trap, of traparm, met rechthoekige treden en een rechte looplijn.

Trap met kwart

Trap waarvan de looprichting verandert. Dat kan onder zijn, trap met onderkwart, of boven, trap met bovenkwart, maar ook onder en boven, trap met 2 kwarten. Deze laatste moet dan wel een recht stuk traparm hebben tussen beide kwarten, om niet voor een spiltrap door te gaan. De treden van de rechte traparm van een trap met een enkel kwart kunnen ook verdreven zijn, waarbij ze allemaal een lichte hoekverdraaiing maken om geleidelijk in de hoekverdraaiing in het kwart over te lopen. De looplijn van een trap met kwart ligt aan de buitenzijde, omdat de treden in de kwarten daar breder zijn.

Afhankelijk of het bovenkwart je naar links of rechts laat draaien, wordt er gesproken van een linkse of rechtse trap.

Bordestrap

Bij een bordestrap wordt een trap onderbroken door een horizontaal vlak, dat nog geen verdieping is. Het bordes kan de trap van oriëntatie laten veranderen, gewoon de hoek om of zelfs 180 graden. Als de oriëntatie op het bordes verandert, neigt de looplijn van een bordestrap naar de binnenzijde, mensen cirkelen zich als het ware de hoek om. Tussen de 2 trapdelen die vanaf een bordes toegankelijk zijn kan een schalmgat zitten, waardoor je helemaal naar beneden of boven kunt kijken. Een bordestrap met 2 hoekbordessen en 3 traparmen komt ook voor.

Wenteltrap

Een wenteltrap is een spiraalvormige trap waarvan de binnenboom een spiraalvorm heeft en waardoor er een schalmgat ontstaat. De buitenboom kan rechthoekig zijn of een spiraalvorm hebben. Vroeger werd zo'n trap ook wel een Engelse trap genoemd. Hoe groot de cirkel is die door een wenteltrap wordt gemaakt, is helemaal afhankelijk van de bouwkundige randvoorwaarden. De looplijn van een wenteltrap ligt meer aan de buitenzijde, omdat de treden daar breder zijn.

Spiltrap

Een spiltrap heeft geen recht stuk traparm. De traptreden worden in het midden gedragen door een spil. De buitenboom kan rechthoekig zijn of een spiraalvorm hebben. De looplijn van een spiltrap ligt meer aan de buitenzijde, omdat de treden daar breder zijn.

Zwevende trap

De zwevende trap wint snel terrein. Het principe berust op ogenschijnlijk zelfstandig dragende treden. De treden worden éénzijdig ingeklemd of een over een metalen frame geschoven, vaak afhankelijk van het afwerkingsmateriaal. De benodigde constructies wordt vaak zorgvuldig weggewerkt, zodat de treden als objecten uit de muur de ruimte insteken.

De looplijn van een rechte zwevende steektrap zonder tweede leuning ligt niet in het midden. Afhankelijk van of er een muurleuning wordt toegepast zal de looplijn veel richting de muur neigen, tot maximaal 1/3^e van de trap. Dit gegeven is bij de eenzijdig ingeklemde traptreden van groot belang.

Zoldertrap

Een zoldertrap, of vlieringtrap, is een trap die verschijnt als je een luik in de zoldervloer vanaf de ondergelegen verdieping opent. Afhankelijk van het systeem kan de trap in delen uitgeklapt, uitgeschoven of als een schaar uitgetrokken worden. Vanwege het tijdelijk aanwezig zijn van de trap en omdat een zoldertrap niet zo vaak wordt gebruikt, hoeft een zoldertrap niet aan de maateisen van een vaste trap te voldoen. Wordt een zoldertrap of schaartrap echter een onderdeel van een vluchtroute, dan dient men wel degelijk aan de eisen te voldoen voor vrije doorgang.

Zoldertrappen of schaartrappen van grotere afmetingen worden ook wel gebruikt om technische ruimten te ontsluiten.

Materiaal van trappen

Hoofdindeling naar materiaal van het totaal of het materiaal van de draagconstructie of, als de treden zelf de draagconstructie vormen, naar het materiaal van de treden. Een trap met stalen bomen waarop houten treden gemonteerd zijn, is in deze systematiek nog altijd een stalen trap. Een trap die bestaat uit gestapelde treden van beton, bekleed met natuursteen, is een betonnen trap.

De volgende groepen van trappen worden onderscheiden:

• Beton: trappen van gewapend beton, met of zonder deklaag of afwerking van cement of anhydriet. Betonnen trappen kunnen worden afgewerkt met bijvoorbeeld rubberen vloerbedekking, linoleum, marmoleum, kurk, hout en natuursteen;
• Natuursteen en kunststeen: leisteen, kwartsiet en marmer worden bewerkt volgens de gebruikelijke methoden. Trappen van natuursteen kunnen worden gewapend en voorgespannen, met wapeningsstaal verlijmd in geboorde kanalen. De wapening kan ook in groeven tussen twee delen natuursteen zijn aangebracht;
• Hout: meestal vuren, zachthout, met multiplex of spaanplaat stootborden. Trappen waarvan de houtsoort in het zicht blijft worden ook wel gemaakt van onder andere grenen, eiken, merbau, meranti. Maar ook bijvoorbeeld van de luxere en duurdere hardhoutsoorten notenhout, kersenhout of kastanje hout.;
• Metaal: staal en aluminium. Constructiestaal wordt behandeld of afgewerkt door middel van thermisch verzinken, sheradiseren, zinkspuiten, elektrolytisch verzinken. Staal ook brandvertragend behandeld worden met verf. Voor luxe trappen en stalen onderdelen in glazen trappen zijn vaak van RVS. Aluminium wordt geanodiseerd;
• Glas: beloopbaar glas bestaat uit meerdere glasplaten die onderling zijn verbonden met folies (meestal PVB-folies). Met toepassing van gekleurde folie of een folie met een decoratieve print kan het uiterlijk van het glas veranderen.

Elementopbouw van trappen

Houten trappen

Vooral in de woningbouw worden houten trappen toegepast, veel fabrikanten hebben standaard trappen ontwikkeld die voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. De verdreven trap komt in dat standaardassortiment eigenlijk nog nauwelijks voor. Naast massieve houten delen wordt ook gewerkt met gelamineerd hout. Bij toepassing van een houten vloer kan de trap qua materialisering geheel daarop afgestemd worden.

Afwerkingen van houten trappen zijn naast verf en tapijt, traptegels van tapijt, vinyl, sisal en traanplaat, maar ook trapneuzen en antislipstroken.

Metalen trappen

De meest praktische, maar ook echte designtrappen worden van metaal, vooral staal en aluminium gemaakt. De stalen trap tref je aan in installatieruimten, vluchttrappenhuizen, tijdelijke trappen en als verrijdbare industrietrap. Designtrappen van staal of aluminium komen op representatieve plaatsen voor zoals woningen, kantoren en openbare gebouwen. Daarnaast zijn er veel onzichtbare stalen trappen, vanwege de houten of natuurstenen afwerking. Als bij glazen trappen de stalen stapconstructie in het zicht blijft, krijgt die vaak veel aandacht voor detail.

Aandachtspunten:

• Stalen trappen voor buitentoepassingen of agressieve milieus moeten van roestvast staal zijn of behandeld zijn tegen roestvorming;
• Als een stalen trap op een brandscheiding tussen compartimenten zit, is de trap te behandelen met brandwerende coating;
• Ook de verplaatsbare industriële trappen en tijdelijke trappen moeten aan de veiligheidsvoorschriften voldoen.

Betonnen trappen

Betontrappen worden bij de vleet geprefabriceerd, maar ook nog regelmatig in het werk gestort. In de profilering van de treden is een wel op te nemen, dat komt vaak voor als een betontrap verder niet meer afgewerkt wordt met een bekleding. Een betonnen trap is verder af te werken met natuursteen, tegels en met hout. Bij een afwerking als coating of tapijt hebben de betontreden vaak ook een wel.

Een betonnen trap die in één geheel is uitgevoerd kan ook een brandscheidend element zijn, als die tussen twee brandcompartimenten is gelegen. De afdichtingen tussen de trap en de wanden verdient dan wel extra aandacht (brandwerende kit).

Aandachtspunten:

• Voor het prefabriceren van betontrappen moeten alle leuningen en balusters, die op het beton worden gemonteerd, bekend zijn, vanwege in te storten voorzieningen en sparingen;
• Voorgespannen betontrappen komen nauwelijks meer voor.

Natuursteen trappen

Natuursteen trappen met massieve bloktreden worden veel buiten toegepast. Bij interieurtoepassingen worden vaak betontrappen, al dan niet in het werk gestort of prefab, of stalen trappen bekleed met natuursteen. Het natuursteen kan dan respectievelijk in het cement gezet worden of het wordt gelijmd.

Glazen trappen

Glazen trappen zijn allang geen uitzondering meer en de constructieve mogelijkheden worden per trap uitgebreid. Glazen trappen zijn vaak geen productietrappen, maar trappen die speciaal voor een bepaalde situatie zijn gemaakt.

Glazen traptreden

De glazen treden zelf vormen zorgvuldig samengestelde en uitgerekende constructies, afhankelijk van de situatie van volglas of gelamineerd glas. Het zijn ontwerpkeuzes om de inklemmingen van de traptreden weg te werken of ze juist een onderdeel van het trapontwerp te maken, om de treden in de langsrichting op te leggen of in te klemmen bij de bomen en/of spil. De treden kunnen van helder, gestraald of gekleurd glas worden gemaakt. Wellicht beinvloeden dames met rokken en de mogelijkheid om plaats te nemen onder de glazen trap de keuze voor de glassoort.

Toebehoren bij trappen

Geprefabriceerde bordessen in dezelfde materialen als de trappen. Leuningen, balusters en balustrades zijn in het algemeen van hout, metaal. In balustraden worden panelen van hout, metaal of glas toegepast. Muurleuningen kunnen aan de wanden worden gemonteerd.

Accessoires bij trappen

Verlichting

Bij een glazen trap is het uiterst lonend om over een uitgekiend lichtplan na te denken, omdat het resultaat in combinatie met een glazen trap werkelijk spectaculair kan uitpakken. Glazen treden kunnen van 'binnenuit' door geheel weggewerkte LED verlichting aangelicht worden, waardoor de treden zelf lichtgevende en zwevende objecten worden.

Vorm en afmeting

Vorm van trappen

Er zijn linkse en rechtse trappen. Bij de linkse trappen gaat de richting van de looplijn links omhoog, bij rechtse trappen rechts omhoog. Een onderscheid is verder te maken in open en gesloten trappen. Bij gesloten trappen zijn de ruimtes tussen de bordessen gesloten met stootborden.

Afmetingen van trappen

Trapformule

Voor een goed beloopbare trap, waarbij een bepaalde verhouding tussen de diepte van de aantrede en de hoogte van de optrede wordt nagestreefd, is er als vuistregel een trapformule ontwikkeld:

Voor extreem luie hoofdtrappen en buitentrappen gaat de vuistregel niet meer op. Om de beloopbaarheid vooraf te toetsen wordt vaak een mock-up gemaakt.

Naast deze vuistregel moet de maatvoering van trappen aan de eisen van het Bouwbesluit voldoen.

Tabel 2.33 in het Bouwbesluit geeft onder andere de volgende maten (mm) op voor reguliere trappen (klik voor een volledig overzicht en voor vluchttrappen, op de link):

Verder mag een trap een hoogteverschil tot 4 meter overbruggen. Bij grotere hoogten moeten bordessen worden toegepast. Een bordes moet tenminste de afmetingen hebben die aansluiten op de bovenste trede, 800 x 800 mm (Bouwbesluit art. 2.34).

Trapafmetingen in capaciteitsberekeningen

Het gedeelte van de trap waarvan de aantrede smaller is 17 cm moet bij het bepalen van de doorstroomcapaciteit buiten beschouwing blijven (Bouwbesluit, art. 2.108). Voor het gedeelte van de traptreden waarvan de aantrede 17 cm is of meer mag een doorstroomcapaciteit van 90 personen per meter vrije breedte worden aangehouden. Lees meer over capaciteitsberekeningen bij 'Toepassing, Bruikbaarheid voorschriften'.

Trapafmetingen t.b.v. toegankelijkheid

Het Handboek voor Toegankelijkheid adviseert verder de volgende punten voor trappen:

• Trapbreedte: aansluitend op de bordessen, 1,2 meter of beter nog 1,5 meter;
• Treden: een optrede van 170 mm en een aantrede van 300.

Enkele definities

Gebaseerd op NEN 3509 en DIN 18065:

• Aantrede: de horizontale afstand tussen de voorkanten van twee opeenvolgende treden, gemeten op de looplijn;
• Balustrade: een beschermende afscheiding bedoeld om een voldoende mate van veiligheid te bieden, bestaande uit een wand of een hek;
• Boom: een hellend constructiedeel dat de treden draagt;
• Bordesbreedte: afhankelijk van het soort bordes; trapbreedte, maat van de ruwbouwwand tot de voorkant van de aantrede, of de maat van trapbreedten, schalmgat en eventuele extra breedten;
• Bordeslengte: afhankelijk van het soort bordes; maat van de voorkant van de wel tot de voorkant van de trede van de volgende trap, of vanaf de ruwbouwwand of de maat van voorkant trede tot ruwbouwwand;
• Horizontaal plan: horizontale projectie van het verloop van de trap;
• Klimlijn: denkbeeldige, vloeiend verlopende lijn die de voorkanten van de treden van een trap met elkaar verbindt;
• Leuning: aan een wand bevestigd element of het bovenste deel van de balustrade, bedoeld om een houvast te bieden aan personen die de trap gebruiken;
• Leuninghoogte: loodrechte maat van de voorkant van de trede of de bovenkant van het bordes tot de bovenkant van de leuning;
• Leuningzone: een voor de leuning gereserveerde plaatsingsruimte;
• Looplengte: de maat van voorkant wel van de eerste trede tot de voorkant wel van de laatste trede, op het niveau van vloer of bordes. Ook wel looplijn genoemd;
• Optrede: de verticale afstand tussen tredevlakken van twee opeenvolgende treden;
• Schalmgat: door trap(pen) en bordes(sen) begrensde ruimte in het horizontale plan;
• Spil: verticaal constructiedeel dat de smalle einden van de treden draagt;
• Trapbreedte: breedtemaat van de trapconstructie, bij ingeklemde treden gerekend vanaf de ruwbouwwand;
• Trapgat: ruwbouwgrootte van de ruimte die nodig is om een vloer te passeren;
• Traphelling: verhouding van op- en aantrede in graden, of als maatverhouding;
• Traphoogte: som van alle optreden, bij verdiepingstrappen is die gelijk aan de verdiepingshoogte;
• Verticaal plan: verticale projectie van het verloop van de trap;
• Vrije breedte: de kleinste van de afstanden tussen de leuningzone en de tegenoverliggende wand, leuning, balustrade, vloerrand of spil;
• Vrije hoogte: kleinste loodrechte afstand tussen de voorkant van een trede en de onderkant van een bovenliggend bouwdeel;
• Wel: de horizontale afstand tussen de voorkant van de trede en de achterkant van de daaronder gelegen trede of deel van de vloer.

Prestaties

Mechanische eigenschappen van trappen

Productsterkte

Een trap ondervindt in de gebruikstoestand een aantal belastingen. NEN-EN 1995 onderscheidt een permanente en een veranderlijke belasting naar gebouwcategorie. Bij trappen en bordessen, alsmede bij hun bevestigingen, moet ook rekening worden gehouden met een veranderlijke belasting die aangrijpt op de bovenregel van de balustrade c.q. leuning. Zie voor grondslagen voor de berekeningen o.a. NEN-EN 1993, NEN-EN 1995, NEN-EN 1992 en NEN-EN 13670.

Oppervlakte-eigenschappen

De slijtvastheid en de stroefheid van de toplaag zijn voor de meeste toepassingsgebieden een belangrijke criterium. De mate van stroefheid van een trede of tredeafwerking is afhankelijk van de structuur, ruwheid en elasticiteit van het oppervlak en de eventuele aanwezigheid van vloeistoffen, vetten enz. In het algemeen kan gesteld worden dat bij beton en kunststeen maatregelen moeten worden genomen om de stroefheid te verzekeren.

De slijtvastheid en de stroefheid kunnen verhoogd worden door anti-slipprofielen of stroken met carborundum aan te brengen. In natuursteen, hout en beton kan een anti-slipstrook in een sponning worden aangebracht. Ook zijn er diverse neusprofielen die op de treden verlijmd kunnen worden.

Roostertreden leveren als vanzelf een verhoogde slipvastheid. Geprofileerde metalen platen hebben door de profilering ook een zekere slipvastheid.

Vuur, explosie en trappen

Brandbaarheid

Voor een veiligheidsvluchtroute wordt een beschermingsniveau van 30 minuten aangehouden. Voor een extra beschermde vluchtroute en een standaard vluchtroute wordt een beschermingsniveau aangehouden van 15 minuten. Voor een extra beschermde vluchtroute met rooksluizen wordt een beschermingsniveau aangehouden van 20 minuten.

Brandwerendheid

Onbeklede dichte houten trappen hebben een brandwerendheid van variërend van 9,5 tot 23,5 minuut, afhankelijk van trede- en stootborddikte en de bevestigingswijze van de stootborden.

Gedrag bij brand

Dit wordt met beproevingsresultaten door de fabrikanten aangetoond. Van de hier besproken basismaterialen zijn de volgende algemene prestaties te geven:

• Beton: onbrandbaar. Kans op beschadiging is afhankelijk van de dekking, de wapening, de betonsamenstelling en de toeslagmaterialen;
• Natuursteen en kunststeen: onbrandbaar. De mate en kans van kapot springen is afhankelijk van de soort;
• Hout: brandbaar. Hout vormt bij blootstelling aan vuur een isolerende koolstoflaag, de blijvende sterkte is afhankelijk van overdimensionering;
• Metaal: onbrandbaar. Verliest sterkte, afhankelijk van behandeling of omkleding;
• Glas: glas met enkel PVB-folie is niet voldoende, er moet een extra brandwerende laag worden opgenomen.

Akoestische eigenschappen van trappen

Contactgeluidisolatie

Bij het belopen van trappen kan er contactgeluidisolatie ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan trappenhuizen in appartementsgebouwen. Er zijn speciaal voor trappen contactgeluidisolatie-voorzieningen in de handel die bij de trapopleggingen en bij de aansluitingen tussen de trappen en de wanden voorkomen dat trillingen kunnen worden doorgegeven aan het gehele gebouw.

Geluidabsorptie

Artikel 3.13 van het Bouwbesluit bepaalt dat de geluidsabsorptie van een besloten gemeenschappelijke verkeersruimte, zoals een trappenhuis, moet worden berekend volgens de NEN-EN 12354-6. Deze norm eist een getalwaarde dat het totale geluidsabsorberend oppervlak (in m²) niet kleiner mag zijn dan 1/8-ste deel van het volume in (m³), in elk van de octaafbanden met middenfrequenties van 250, 500, 1.000 en 2.000 Hz. Het geluidsabsorberend materiaal kan op het plafond, de onderzijde van de bordessen of op de wanden buiten handbereik worden aangebracht.

Toepassing

Functionele bruikbaarheid van trappen

Vaste trappen kunnen voor diverse gebouwsoorten worden toegepast als hoofdtrap, neventrap, vluchttrap of noodtrap, als toegangstrap en zowel binnen als buiten.

Voorschriften voor trappen

De Rijksoverheid heeft de rekenhulp Veilig Vluchten ontwikkeld waarmee de capaciteit van vluchtroutes gecontroleerd en bepaald kan worden.

Hierin worden alleen de trappenhuizen berekend die gelegen zijn buiten een subbrandcompartiment en dus door middel van een rookwerende scheiding zijn gescheiden van andere ruimten. Andere trappenhuizen worden berekend met de rekenhulp, omdat het Bouwbesluit daar geen opvang- of capaciteitseisen aan stelt.

Er worden 3 typen trappenhuizen onderscheiden, waarvan het doel is om vast te stellen hoe snel de route door het trappenhuis naar aangrenzend terrein voert:

• Veiligheidsvluchtroute: dit is het gedeelte van een extra beschermde vluchtroute dat voert door een niet besloten ruimte en aansluitend daarop door een ruimte die uitsluitend kan worden bereikt vanuit niet besloten ruimten;
• Extra beschermde vluchtroute: dit is een buiten een brandcompartiment gelegen gedeelte van een beschermde vluchtroute;
• Andere vluchtroute: dit is het buiten het subbrandcompartiment gelegen gedeelte van een vluchtroute die uitsluitend voert door een verkeersruimte.

Voor de breedte van de traptreden wordt meestal de breedte van de trap inclusief trapboom gerekend (leuningen blijven buiten beschouwing). Het gedeelte van de traptreden dat een aantrede kleiner dan 17 cm telt niet mee. Verder wordt voor de capaciteit van een trappenhuis naar de maten van de boven-, tussen- en onderbordessen gevraagd.

Ontwerpdetails van trappen

De vrije breedte is afhankelijk van gebouwsoort, zoals bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen, theaters en bioscopen:

• Hoeveel mensen maken gebruik van de trap;
• De capaciteit die benodigd is bij het ontvluchten van het gebouw (zie hierboven omschreven).
• Looplengte: geen enkele trap mag een hoogte groter dan 4 meter overbruggen (Bouwbesluit, art. 2.33);
• Vrije hoogte:
• Traphelling: in de utiliteitsbouw mag een trap steiler zijn dan een trap voor een woonfunctie. In de lichte industrie zijn per definitie geen verblijfsgebieden of -ruimtes aanwezig. Daarom gelden voor trappen naar verdiepingen met een technische ruimte, een kruipruimte, een bergzolder en een vliering niet de eisen zoals voor de woningbouw (Bouwbesluit, art. 2.33). Als een trap niet steiler is dan 41 graden, kunnen mensen geëvacueerd worden met een Evacchair;
• Bordes: we zagen al dat een bordes qua afmetingen minstens moet aansluiten op de bovenste trede, 800 x 800 mm (Bouwbesluit, art. 2.34). Geboden toegang geeft aan dat trapbordessen minimaal 1,2 meter diep moeten zijn. Voor het manoeuvreren met een Evacchair is een bordesafmeting van 1,5 m nog beter;
• Treden: bij steile trappen kan met toepassing van een wel de aantrede vergroot worden. De wel moet over de volle breedte van de trede worden aangebracht;
• Leuningen: leuningen rondom het schalmgat vereisen extra aandacht. Als de leuninghoogte hetzelfde wordt gehouden als de balustradehoogte, dan maken de leuningen een knik op het punt waar de denkbeeldige lijn van de voorzijden van de treden het bordes raken. Als de balustradehoogte groter is dan de leuninghoogte, dan knikken ze op een ander denkbeeldig snijpunt.

Verwerking en montage

Transport van trappen

Door fabrikant of leverancier.

Opslag van trappen

Volgens de aanwijzingen van de fabrikant of leverancier, op stabiele ondergronden voldoende ondersteund.

Voorbereiding van trappen

Verankeringen moeten worden ingestort of worden gemonteerd. Draagconstructies moet worden schoongemaakt.

Montage van trappen

Volgens de voorschriften van de fabrikant of leverancier. Het bekleden van de betonnen trap met een steenachtige bekleding bestaat uit aftekenen, specie of lijm aanbrengen, stellen, enz.

• Trappen, beton:
  • Wapeningsstaal en aanstortbeton;
  • Metalen verbindingsconstructie, bouten en moeren;
  • Vrij opgelegd.
• Trappen, natuursteen of kunststeen:
  • Vrij opgelegd;
  • Wapeningsstaal en gevoegd en/of aangestort;
  • Metalen verbindingsconstructie, bouten en moeren.
• Trappen, hout:
  • Met bouten en moeren en eventueel metalen verbindingsconstructies;
  • Geschroefd en gelijmd.
• Trappen, metaal:
  • Gelast;
  • Met bouten en moeren.
• Trappen, glas:
  • Gelaste inklemmingen (veelal zichtwerk);
  • Metalen verbindingsconstructie (veelal zichtwerk).

Afwerking van trappen

Treden kunnen worden afgewerkt met bijvoorbeeld linoleum, rubber en tapijt. Houten trappen kunnen behandeld worden met lak, antislip lak of olie.

Onderhoud

Bescherming van trappen

Direct na de montage van de bekleding mag de trap enige tijd net belopen worden (informeer hiervoor bij de leverancier of monteur). Trappen die in de ruwbouwfase worden aangebracht zullen zodanig beschermd moeten worden dat beschadiging uitgesloten is of de normale afwerking voor de oplevering kan plaatsvinden.

Veiligheid van trappen

• Spiltrappen zijn bij een onvoldoende aantrede op de looplijn als gevaarlijk te beschouwen;
• Het is in het algemeen bij trappen te overwegen een tweede leuning op lagere hoogte aan te brengen voor kinderen;
• De situatie bij keldertrappen verdient de aandacht; pas eventueel een bordes toe of zorg voor een speciale aanduiding op de deur;
• Open trappen geven bij vallen kans op breuk van de ledematen. Een voldoende grote wel verkleint dit gevaar;
• Balustraden mogen niet als klimrekken worden gebruikt; de minimale ruimte tussen spijlen en tussen de regels onderling of de vloer mogen niet groter zijn dan 100 mm.

Economische factoren

Prijzen van trappen

Volgens opgaven van de fabrikanten en leveranciers.

Technisch service van trappen

Berekeningen, tekeningen en adviezen worden door de fabrikanten en leveranciers aangeboden.

Referenties

Geraadpleegde bronnen en literatuur

• Rekenhulp Veilig Vluchten, Rijksoverheid
• Bouwbesluit
• Handboek Ergonomie, Arbouw
• Handboek voor Toegankelijkheid

Normen

NEN

Nederlandse Praktijk Richtlijnen

Normen van Deutsches Institut für Normung (DIN)