Bijzondere vloeren | 01-februari-2017 |

Wie naar bijzondere vloeren zoekt, komt al vrij snel bij bijzondere vloerafwerkingen en vloerbedekkingen terecht. In het dagelijks gebruik is een vloer bijna altijd synoniem aan dat wat we er van zien: de vloerbedekking of -afwerking.

In bouwkundig opzicht is de vloer echter een constructief element, een betreedbaar oppervlak. Afhankelijk van de positie in een gebouw en de opbouw kan een vloer tegelijkertijd een plafond vormen. Sommige vloerconstructies worden alleen toegepast als begane grondvloer, al dan niet boven een kruipruimte. Welke bouwkundige herinnert zich niet de eerste keer, dat hij/zij een balken-broodjes-vloer moest tekenen?

Gewoon en functioneel

Onze gebouwde omgeving is vol “gewone” vloeren; standaard vloersystemen die al decennia of (in het geval van houten vloeren) zelfs al eeuwen worden toegepast. Het basisprincipe van een vloer is simpel: zorg dat hij een ruimte zo overspant, dat deze bruikbaar is; maak er een bruikbaar vloeroppervlak op; en zorg dat er niets of niemand onbedoeld doorheen valt. Wanneer een begane grondvloer kruipruimteloos wordt gerealiseerd, geldt zelfs de bruikbare overspanning onder de vloer niet.

Doordat steeds meer esthetische en functionele eisen aan gebouwen gesteld werden, zijn ook steeds meer functies geïntegreerd in wanden, vloeren en plafonds. Tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld, maar telkens wanneer een nieuwigheid als stromend water, riolering, gaslicht, elektriciteit of dataverkeer werd geïntroduceerd ontstond niet lang daarna het verlangen deze voorziening onzichtbaar weg te werken in het gebouw. Zo kan het zijn, dat onzichtbaar voor ons water, elektriciteit, gas en bits om ons heen bewegen in vloer, wand en plafond.

Bouwkundig bijzonder

Vloeren die in bouwkundig opzicht bijzonder zijn, vallen de meeste gebruikers vaak niet eens op – omdat ze bedekt zijn met eerder genoemde vloerbedekking, of omdat men gewoon is hoger te kijken. En toegegeven, in de huidige bouwpraktijk moet je ook wel even zoeken om vloeren te vinden die niet standaard zijn, maar ze zijn er zeker. En uit het verleden zijn meerdere voorbeelden voorhanden.

Paddenstoelvloer

Een van de bekendste voorbeelden van de paddestoelvloer of, zoals het volgens het Groene boekje heet, de paddenstoelvloer, is de Van Nellefabriek in Rotterdam, ontworpen door Brinkman en Van der Vlugt in 1926 en opgeleverd in 1929. De paddestoelvloer is een voorbeeld van een constructie die gebruik maakt van de materiaaleigenschappen van beton, door in meer dan één richting te overspannen en door de dragende delen van de constructie, die eerder als balken en liggers werden uitgevoerd, te integreren in de wapening in de vloer. Hierdoor kan de ruimte over de volle hoogte worden benut.

Van Nelle Fabriek, Rotterdam, fotograaf: onbekend. Collectie NAi | TENT_o691

Gemetselde vloeren

Het gemetselde gewelf uit baksteen of natuursteen was lang het enige alternatief voor de met houten balken ondersteunde vloer. Gewelven zijn tegenwoordig geen gebruikelijke vorm voor huis- tuin- en keukenvloeren meer, maar vroeger werden kelders wel vaak voorzien van een gemetseld gewelf.

Door de jaren heen zijn er wel tussenvormen geweest, waarbij stalen of betonnen balken werden voorzien van samengestelde “broodjes” van bakstenen, ook wel zolderingstenen genoemd. In Nederland is deze vloervorm niet zo gebruikelijk meer, hoewel in de jaren na de Tweede Wereldoorlog nog diverse systemen werden geïntroduceerd, waaronder de Nehobo-vloeren, Isolo-Holle baksteenvloeren en SVK diagonaalsteenvloeren.

Herbouwde begane grondvloer, foto: Classic Comfort op bouwinfo.be

Bollenplaatvloer

Een manier om gewicht in betonnen vloeren te besparen, is er voor te zorgen dat op plekken waar dat kan, geen beton komt. In de gemetselde vloeren werd dat gedaan, door keramische kokers in de vloeren op te nemen. De bollenplaatvloer gebruikt voor het zelfde doel kunststof met lucht gevulde bollen. Het BubbleDeck©-vloersysteem is gewicht besparend en biedt de mogelijkheid om grotere overspanningen te realiseren.

Bubbledeck bollenplaatvloer, Edificio CDE - Kassen, Bubbledeck Argentinië

Houten vloeren 2.0

Waar de traditionele houten vloeren voor de overspanning afhankelijk waren van de langst leverbare balken, wordt tegenwoordig ook gebruik gemaakt van samengestelde houten liggers of liggers van triplex. De gelamineerde houten balken en I-liggers kunnen in grotere lengtes gemaakt worden en zijn minder onderhevig aan krimp en uitzetting dan massief hout. Bovendien kunnen de vloeren worden samengesteld uit platen underlayment of triplex, waardoor ze vormstabieler en vlakker zijn dan traditionele houten vloeren.

Gelamineerde balken en samengestelde I-profielen, foto Weyerhaeuser

Glazen vloeren

Een recent voorbeeld is de glazen vloer boven een “zwembad” in Museum Voorlinden in Wassenaar – je lijkt over het wateroppervlak te lopen, terwijl onder je mensen op de bodem van het zwembad staan en naar boven kijken.

Glazen vloeren, bordessen en traptreden zijn zeker niet nieuw, maar kunnen nog steeds een mooie aandachtstrekker vormen in een gebouw. Mits de gebruikers ervan geen last van hoogtevrees hebben, want daarvoor is een glazen vloer vaak een stap te ver… zoals bijvoorbeeld de vloer van het uitzichtpunt over de Grand Canyon, de Tower Bridge in Londen of het grootste glazen uitkijkplatform in Beijing.

“Swimming Pool” van Leandro Ehrlich, Museum Voorlinden, foto: André P. Meyer-Vitali op Flickr.

Foto Skywalk Grand Canyon: Gary Bembridge op Flickr.

Beweegbare vloeren

Een bijzondere vloer, die vooral toegepast wordt in zwembaden, is de beweegbare vloer. In kapitale villa’s, waar de zwembadruimte veranderd kan worden in een terras of een dansruimte met een vloer van natuursteen, keramische tegels of rvs die in één vlak doorloopt, maar ook in publieke zwembaden en revalidatiecentra. Afhankelijk van de gewenste functie (banen zwemmen, peuterbad, aquarobics) kan de vloer op verschillende dieptes worden gesteld, hetzij handmatig, hetzij met een vast programma. In de hoogste stand dekt de vloer het water af, waardoor warmteverliezen worden beperkt.

Foto's: Inducon en Exclusieve zwembaden

Gerelateerde Artikelen
	Trendartikel: Vacuüm isolatiepanelen als vloerisolatie
	Basiskennis bouwkunde: Vloeren
	Basiskennis: Vloeren, beton, cellenbeton (en keramisch)
	Basiskennis bouwkunde: Vloeren, hout
	Blog: Het begint bij de vloer

Klik hier om terug te gaan naar de themapagina vloeren.